Markt 77
De Meelpoort
Bouwhistorie
'De Meelpoort' (1614)
Markt 77
|
Dit perceel was samen met het rechts ernaast gelegen kavel, dat hiervoor besproken is, totaal 38 voet (= 10,93 m) breed. Deze maat is breder dan de beide percelen op de kadastrale minuut, wat zou betekenen dat de Marktstraat met circa 75 cm verbreed is. Of is hier sprake van een osendrup van 2½ voet? De voorname familie Oem van Bockhoven, die in de eerste helft van de 16de eeuw 'De Moriaan' in bezit heeft, is dan ook bezitster van het 38 voet brede perceel. In het cijnsboek van 1520 wordt melding gemaakt van een klein stukje grond 'Achter Boshol', dat van Nicolaas van Bockhoven is. De bakker Peter Kemps betaalt in 1520 de cijns voor 'Achter Boshol', in 1573 de kinderen van Nicolaas van Bockhoven. Waar dit grondstuk ligt kan niet uit de archiefstukken worden afgeleid. Waarschijnlijk wordt er het binnenterrein achter 'De Moriaan' mee bedoeld, dat bereikbaar was via een poort in de Marktstraat. Op dit binnenterrein zullen in 1577/'78 door de stad een paardenstal en 'belopen' zijn gebouwd ten behoeve van belangrijke militaire gasten die in 'De Moriaan' gehuisvest waren tijdens de woelige eerste periode van de Opstand. In het cijnsboek van 1573 is sprake van een kelder 'Inden Pluyme', die in 1549 | 181 |
|
over een breedte van 2 voet onder de straat naast de Tolbrug mocht worden aangelegd. Het huis 'Inden Pluyme' stond vermoedelijk op de hoek van de Marktstraat en Achter De Tolbrug, aan de overkant van de Marktstroom. Op deze hoek sprong de rooilijn weliswaar terug, maar dit was veel meer dan 2 voet. Mogelijk heeft deze vreemde cijns over een stukje van een kelder onder de straat te maken met de verbreding van de Marktstraat. Aangezien de kinderen van Nicolaas van Bockhoven de cijns moesten betalen, valt af te leiden dat het perceel van 'De Moriaan' één geheel vormde met de beide buurpercelen ter rechter zijde. Het liep tot aan de Marktstraat en tot over de Marktstroom door. Later, vermoedelijk in 1600, wordt het deel van het perceel langs de Marktstraat verdeeld tussen Willem Thomas en Dirk van Ravesteyn. Ook de cijns op het stukje grond 'Achter Boshol', wordt verdeeld onder Willem Thomas en Hendrik de Heusch. De straatkelder vóór het huis van 'In de Pluym' wordt dan kennelijk afzonderlijk verhuurd. Uit een schepenprotocol uit 1614 valt af te leiden dat het huis 'De Meelpoort' uit twee huizen onder één dak bestond en ieder huis voorzien was van een kelder. In de akte is ook sprake van een kamer bij 'De Meelpoort' en een huis in de Tolbrugstraat bij de eerste brug boven het water. Dit laatste huis zal 'Inden Pluyme' zijn. De in dezelfde akte vermelde 'wech ofte doorganck mette poirte aldaer staende, genoempt de Meelpoorte' had een breedte van '8 voet ende eenen duim stijff gemeten' (= 2,30 m). Op het schilderij van de Lakenmarkt staat aan de rechterzijde van 'De Moriaan' het pand afgebeeld met een houten gevel. Het heeft één bouwlaag met kap. Later is er een hoger gebouw met twee verdiepingen neergezet dat in 1959 gesloopt is. Onder het pand bevond zich een kelder, die vanaf de straat toegankelijk was via pothuizen. De kelder was volgens bouwtekeningen in de breedte in twee afzonderlijke ruimten verdeeld. Deze verdeling was ook op de begane grond aanwezig en had te maken met een gang | 182 |
|
of inpandige poort die het achterterrein bereikbaar maakte. Aangezien in het achtergedeelte van de zijgevel van 'De Moriaan' oorspronkelijke ramen zaten moet dit achtererf onbebouwd zijn geweest. | 183 |
Literatuur
CB 1520 f 13; CB 1573 f 14v; HT 1553; M 152; vSvY III, 384-399.
A. van Drunen, Mosmans
Markt
van Thijn152. "De Meelpoort" anno 1614. | 28 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Artikelen
| 2007 |
J.M.M. van de VaartOpmeting, reconstructie. Architect H.W. Valk, 1946.Hendrik Willem Valk 1886-1973 (2007) 227 |
|
| 2011 |
Verbouwing van VVV-pand• De VVV-vestiging aan de Bossche Markt wordt over enkele weken verbouwd.• Er komt een aanpassing van de toegang. • De winkel blijft geopend. Medewerkers van andere afdelingen verhuizen tijdelijk.
Marc Brink | Brabants Dagblad dinsdag 30 augustus 2011
|
Adresboeken
Markt 77
Markt C 426 (????)
| 1865 | R.J. van Moock (2e luitenant ingenieur der genie) - C.G.A. Plaat (1e luitenant bij het 5e regement infanterie) - F.W.A. Richt (mr. koek- en banketbakker) |
| 1875 | jhr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - jhr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - F.G.A. Richt (mr. koek- en banketbakker) |
Markt C 451 (1880)
| 1881 | jhr. mr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - jhr. P.J. van der Does de Beije (partikulier) - C. van Ghert (commies der posterijen) - F.G.A Richt (koek- en banketbakker) |
| 1908 | M. Latour - N. van Thijn (spiegel- en lijstenmagazijn) - C. van der Zande (filiaalhouder) |
Markt 77 (1909)
| 1910 | C. van der Zande (spiegel- en lijstenfabriek) |
| 1928 | W. J. Baudoin (borstelmagazijn) - mej. E.M.L.J. Suijskens |
| 1943 | fa. W.J. Baudoin (borstelfabriek en borstelhandel) |
Bossche Encyclopedie |